Rehabilitacja urazów sportowych
Nieodłącznym elementem uprawiania sportu, zarówno na poziomie profesjonalnym jak i amatorskim są kontuzje sportowe. Doznają ich zawodowi sportowcy jak również pasjonaci aktywności fizycznej. Mogą przytrafić się każdemu i na jakiś czas wyłączyć z aktywności sportowej oraz ograniczyć naszą ulubioną dyscyplinę sportu.Przeciążenie, skręcenie, zwichnięcie, stłuczenie, naderwanie mięśni czy złamanie kości to tylko niektóre z kontuzji sportowych, których możemy doświadczyć podczas uprawiania aktywności fizycznej. Konsekwencjami urazów mogą być także: zwiększone napięcie mięśniowe, zmniejszona elastyczność w obrębie mięśni i stawów, dyskomfort podczas treningu, a co za tym idzie ograniczona aktywność fizyczna.Fizjoterapia sportowa stanowi niezastąpioną pomoc w urazach sportowych i wspomoże Cię w powrocie do pełnej sprawności, a proces powrotu będzie krótszy. Twój ulubiony sport znów zacznie Cię cieszyć, a urazy przestaną być długotrwałą treningową przeszkodą.
Najczęstsze urazy sportowe
Urazy sportowe wynikające z aktywności fizycznej i sportu mogą wynikać zarówno z sytuacji losowych takich jak upadki czy bezpośredni kontakt fizyczny zawodników jak również z braku optymalizacji treningowych prowadzących do kontuzji o charakterze przeciążeniowym.
Kontuzje o podłożu urazowym
Typowe urazy doznawane podczas uprawiania sportu to:
- *skręcenie stawu skokowego
- *skręcenie stawu kolanowego
- *stłuczenia
- *zwichnięcia w obrębie stawów
- *zapalenia w obrębie ścięgien i mięśni
- *złamania kości
- *naderwania mięśni
Kontuzje o charakterze przeciążeniowym
Tendinopatia, czyli stan zapalny na skutek przeciążenia tkanek miękkich takich ścięgna oraz przyczepy mięśni:
- *łokieć golfisty
- *łokieć tenisisty
- *kolano skoczka (przeciążenie więzadła rzepki)
- *kolano biegacza, zespół ITBS (przeciążenie pasma biodrowo-piszczelowego)
- *shin splints (zespół przeciążenia przyśrodkowej okolicy piszczeli u biegaczy)
- *przeciążenie zapalne ścięgna Achillesa
Sport a postępowanie po kontuzji - co robić w pierwszej kolejności?
Istnieje wiele protokołów postępowania, które rehabilitacja sportowa wykorzystuje po urazach. Te najbardziej znane to RICE, PRICE, MEAT oraz POLICE. My skupimy się na dwóch ostatnich, czyli tych które są nam najbliższe, ze względu na wczesne uruchamianie i aktywne zaangażowanie pacjenta w proces terapeutyczny.
Protokół MEAT
M (movement) - Ruch - oznacza kontrolowane i specyficzne ruchy uszkodzonej części ciała. Ruch jest niezbędny, ponieważ pomaga utrzymać mobilność stawów, zapobiega zanikowi mięśni i poprawia krążenie krwi. Stymuluje również produkcję mazi stawowej, która nawilża stawy i pomaga w procesie gojenia.
E (exercises) - Ćwiczenia - obejmuje ukierunkowane ćwiczenia mające na celu wzmocnienie uszkodzonego obszaru i poprawę ogólnej funkcji. Ćwiczenia pomagają przywrócić siłę i wytrzymałość mięśni, poprawić stabilność stawów i poprawić propriocepcję, czyli czucie głębokie. Wspomaga także gojenie się tkanek, zwiększając przepływ krwi do uszkodzonego obszaru. Rodzaj i intensywność zalecanych ćwiczeń będzie się różnić w zależności od rodzaju i ciężkości urazu, a także konkretnych potrzeb i celów danej osoby.
A (analgesis) - Środki przeciwbólowe - jeśli to konieczne stosuje się środki przeciwbólowe, czyli leki łagodzące ból. Zmniejszenie intensywnych odczuć bólowych może być ważne, aby umożliwić pacjentowi wykonywanie ruchu i ćwiczeń przy mniejszym dyskomforcie, co może sprzyjać lepszemu przestrzeganiu programu rehabilitacji. Leki przeciwbólowe mogą obejmować leki dostępne bez recepty, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), a także leki na receptę stosowane w przypadku silniejszego ból oraz zmniejszające
T (treatment) - Terapia - to konkretne interwencje i działania mające na celu wspomaganie gojenia i przywracania funkcji, a co za tym idzie zmniejszaniu nieprzyjemnych odczuć bólowych. Może obejmować techniki terapii manualnej, takie jak ukierunkowany masaż leczniczy lub mobilizacja stawów. Leczenie może również obejmować interwencje specjalistów, u celu zajęcia się podstawową przyczyną urazu, zmniejszenie stanu zapalnego i bólu oraz wspomaganie gojenia tkanek.
Protokół POLICE
P (protection) - Ochrona - unikanie dalszych uszkodzeń tkanek, bez unieruchomienia na czas nieokreślony. Może to oznaczać używanie kul w celu ochrony uszkodzonej kończyny dolnej przy jednoczesnym aktywnym wykonywaniu codziennych zadań. Ochrona może również oznaczać odpowiednią ilość odpoczynku, aby wyleczyć kontuzję.
OL (optimal loading) - Optymalne obciążenie - optymalne obciążenie będzie stymulować proces gojenia, ponieważ kości, ścięgna, więzadła i mięśnie wymagają pewnego obciążenia, aby pobudzić procesy regeneracyjne. Optymalne obciążenie odbywa się przy wykorzystaniu naturalnych procesów regeneracyjnych i adaptacyjnych organizmu oraz obejmuje szeroką gamę obecnie dostępnych technik manualnych.
I (ice) - Chłodzenie - zastosowanie lodowych okładów może pomóc zmniejszyć odczucia bólowe wokół urażonej okolicy mięśnia lub stawu. Wykorzystanie bodźców termicznych w postaci okładów z lodu jest prostym i łatwym narzędziem w walce z intensywnym bólem, szczególnie w początkowej fazie urazu.
Sport a protokoły postępowania po urazach
Protokołów jest wiele, lecz nie ma jednego idealnego programu postępowania po urazach. Każde działanie polecane pacjentom po urazie powinno wynikać z indywidualnego procesu diagnostycznego i terapeutycznego. Protokoły stanowią jedynie ramy bezpiecznego działania w przypadkach pourazowych.
Fizjoterapeuta pomoże Ci dobrać odpowiedni plan działania po urazie oraz podpowie jak najszybciej wrócić do zdrowia i sportu, wykorzystując indywidualnie dobrany plan rehabilitacji sportowej.
Fizjoterapia to leczenie poprzez ruch
Fizjoterapia sportowa to proces który powinien być w pełni zindywidualizowany w oparciu o aktualny stan, docelową aktywność fizyczną, a co najważniejsze cele jakie sportowiec chce uzyskać. Przy pomocy fizjoterapii możemy wspomagać leczenie sportowców stwarzając optymalne warunki dla ich regeneracji i procesu samozdrowienia.
Najważniejszym elementem początkowej fazy indywidualnej fizjoterapii u sportowców jest obszerny wywiad i fizjoterapeutyczna diagnostyka funkcjonalna. To ogół działań jakie podejmuje fizjoterapeuta, aby określić zakres działań jakie należy wdrożyć dla skutecznej i trwałej poprawy. U sportowców taka rehabilitacja powinna zawierać, nie tylko odpowiednio dobrane ćwiczenia i terapia dla pacjenta, ale również obejmować ramowy plan powrotu do zdrowia. Taki plan zawsze musi być tworzony uwzględniając cele krótkofalowe i długofalowe, czyli punkty zwrotne pozwalające sportowcom na samodzielne monitorowanie postępów.
Rehabilitacja sportowa czyli skuteczna pomoc sportowcom
Rola fizjoterapii w leczeniu urazów sportowych to:
- *przyspieszanie procesu powrotu do pełnej sprawności
- *wspomaganie procesów regeneracyjnych
- *optymalizacja obciążeń w treningu
- *dobór ćwiczeń pomocnych w domowej autoterapii urazu
- *profilaktyka występowania powtórnych urazów w sporcie
- *zwiększenie elastyczności i mobilności w obrębie stawów
- *monitorowanie możliwości dalszego obciążenia w obrębie urazu
Fizjoterapia sportowa - najlepsza pomoc w leczeniu urazów sportowych
Praca z fizjoterapeutą pomaga spersonalizować proces rehabilitacji sportowej. Fizjoterapia sportowa dzięki działaniom takim tak: wnikliwy proces diagnostyczny, terapia manualna, indywidualne ćwiczenia wzmacniające, trening funkcjonalny.
Rehabilitacja sportowa stanowi kluczową rolę i powinna być nie tylko nieodłącznym elementem w leczeniu urazów sportowych ale również profilaktyki urazów sportowych zmniejszających ryzyko kontuzji. Poprzez odpowiednio zaplanowane działanie fizjoterapeuta może mieć wpływ na zdrowie pacjenta i jego aktywność w sporcie.
ABC Profilaktyki urazów
- *Regularna aktywność fizyczna
- *Zdrowa dieta
- *Higiena snu
- *Dbałość o rozgrzewkę
- *Odpowiednia regeneracja
